ΛΥΣΙΑ , ΥΠΕΡ ΜΑΝΤΙΘΕΟΥ §§ 20 - 21 [ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ]

§§  20 - 21   ΕΠΙΛΟΓΟΣ

 Ο Μαντίθεος κλείνει το λόγο του απροσδόκητα και μη τηρώντας τα τυπικά χαρακτηριστικά και τους σκοπούς του τυπικού ρητορικού επιλόγου (Αριστοτέλη, Ρητορική)   , δηλαδή :

Ø  Να καταστήσει τους βουλευτές ευνοϊκούς προς τον εαυτό του και δυσμενείς προς τους αντιπάλους

Ø  Να μεγαλοποιήσει όσα τον συμφέρουν και να υποβαθμίσει τα ασύμφορα

Ø  Να συγκινήσει τους δικαστές

Ø  Και να ανακεφαλαιώσει τα βασικά σημεία της απολογίας του .

Στον επίλογο του “Υπέρ Μαντιθέου» δεν υπάρχει ανάμνηση. Ίσως λόγω της πεποίθησης του δοκιμαζόμενου ότι ανασκεύασε πλήρως το κατηγορητήριο και παρουσίασε τον εαυτό του ως μετρίως βεβιωκότα → αξιόπιστο , ενώ τους αντιπάλους του συκοφάντες και κακοήθεις  → αναξιόπιστους. Συνεπώς , σκόπιμα απουσιάζει και η παθοποιία και η ανάμνηση διότι η περαιτέρω ενασχόληση με την κατηγορία την ίδια καθώς και η προσπάθεια επηρεασμού με παρακλήσεις, κολακείες ή συγκινητικές εκκλήσεις κρίνονται τόσο περιττές όσο και ανάξιες του υψηλού ήθους του Μαντίθεου. Όμως,  προβάλλοντας με ειλικρίνεια τις αγνές προθέσεις του και τις υγιείς αρχές του, το σεβασμό στους προγόνους, στους βουλευτές και στο δημοκρατικό θεσμό της δοκιμασίας , κερδίζει τις εντυπώσεις, τη συμπάθεια και την εύνοια των βουλευτών.

  Στην παράγραφο αυτή ο Μαντίθεος αναφέρει το λόγο της πρώτης του αγόρευσης (ηναγκάσθην …πραγμάτων)  η οποία, καθώς αντιλαμβάνεται, προξένησε δυσαρέσκεια λόγω του νεαρού της ηλικίας του.

Στη συνέχεια παραδέχεται ευγενικά και με ειλικρίνεια ότι έδειξε υπέρμετρη φιλοδοξία σχετικά με την ενασχόληση με την πολιτική και αιτιολογεί τη στάση του λέγοντας ότι :

• Αφενός είχε στο νου του τους προγόνους που δεν έπαψαν ποτέ να ασχολούνται με τα κοινά (ψυχολογικό / ηθικό )
• Και αφετέρου , παίρνοντας ως παράδειγμα τους ίδιους τους βουλευτές , οι οποίοι θεωρούν άξιους πολίτες μόνο όσους ασχολούνται με τα της πόλεως  (ψυχολογικό / ηθικό )
• Επαινεί κατόπιν τους βουλευτές που με τη στάση τους αυτή παρακινούν κάθε πολίτη να ενδιαφέρεται για τα κοινά και κλείνει το λόγο του προτρέποντας τους βουλευτές να μη δυσανασχετούν με τέτοιου είδους πολίτες που οι ίδιοι παρακίνησαν με τη στάση τους κι άλλωστε οι ίδιοι είναι κριτές τους στη δοκιμασία και όχι άλλος κανείς. (ψυχολογικό / ηθικό )

ΗΘΟΣ ΤΟΥ ΛΕΓΟΝΤΟΣ

Ευγενής, ειλικρινής, ενθουσιώδης, αξιοπρεπής , με σεβασμό στους προγόνους , αγάπη για την πατρίδα και τη δημοκρατία, εθνική υπερηφάνεια, προσήλωση στις αρχές και τα πατροπαράδοτα πιστεύω.

 ΗΘΟΣ ΑΚΡΟΑΤΗ

Οι βουλευτές , μέσα από τα λόγια του απολογούμενου, σκιαγραφούνται ως εκφραστές του πνεύματος της πολιτείας, υπηρέτες και προστάτες του κοινού συμφέροντος που με τη στάση τους παρακινούν τον πολίτη να ασχοληθεί με τα κοινά.

 ΡΗΤΟΡΙΚΑ ΠΑΘΗ

Με το εγκώμιο προς τους βουλευτές καθώς και με τη συσσώρευση των ρητορικών ερωτήσεων στο τέλος του λόγου του αποσκοπεί στον ψυχολογικό επηρεασμό των ακροατών και τη δημιουργία ευνοϊκού κλίματος , προκειμένου να πειστούν για τις αγνές προθέσεις του να αναμειχθεί στην πολιτική. Άλλωστε ο σεβασμός στους προγόνους , η αγάπη για την πατρίδα και την δημοκρατία, η εθνική υπερηφάνεια, η προσήλωση στις αρχές και τα πατροπαράδοτα πιστεύω είναι αισθήματα που είναι κοινά μεταξύ δοκιμαζομένου – ακροατηρίου.

 ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ

Υπερβατό  ( ηναγκάσθην…δημηγορησαι, δοκω…διατεθηναι)

Αντίθεση  ( το μέν πρωτον – επειτα)

Υπερβολή  ( ουδέν πέπαυνται / τους τοιούτους μόνους)

Ρητορικές ερωτήσεις  ( τις ουκ αν επαρθείη…πόλεως ; ετι δε τι αν τοις..αχθοισθε;)

Προδιόρθωση :  τα γάρ αληθη χρή λέγειν