ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΚΥΡΙΑΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΕ ΕΙΔΙΚΟ
ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ
Στα λατινικά οι κύριες προτάσεις κρίσης όταν
εξαρτώνται από κάποιο ρήμα λεκτικό, δοξαστικό, γνώσης ή αίσθησης μετατρέπονται
σε ειδικό απαρέμφατο. (Δευτερεύουσες ειδικές προτάσεις δεν υπάρχουν στη
λατινική γλώσσα)
Πιο συγκεκριμένα, τα βήματα που ακολουθούμε:
1. Το ρήμα της κύριας πρότασης μετατρέπεται σε ειδικό απαρέμφατο του κατάλληλου χρόνου στην ίδια φωνή. Σχηματικά :
|
Κύρια πρόταση κρίσης |
ð |
Ειδικό απαρέμφατο |
|
Ρήμα Οριστικής Ενεστώτα |
Απαρέμφατο Ενεστώτα |
|
|
Ρήμα Οριστικής Παρατατικού Ρήμα Οριστικής Παρακειμένου Ρήμα Οριστικής Υπερσυντελίκου |
Απαρέμφατο Παρακειμένου |
|
|
Ρήμα Οριστικής Μέλλοντα και Σ.Μ. της Ε.Φ. |
Απαρέμφατο Μέλλοντα |
|
|
Ρήμα Οριστικής Συντ. Μέλλοντα Π.Φ. |
Απαρέμφατο Συντ. Μέλλοντα |
2. Το υποκείμενο του ρήματος της κύριας
πρότασης θα γίνει υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου και θα τεθεί :
Α) σε αιτιατική
για την ετεροπροσωπία [δλδ : Υποκείμενο ρήματος ΚΠ ≠ Υποκείμενο
ρήματος εξάρτησης] και
Β) σε αιτιατική
της προσωπικής αντωνυμίας (se) για
την ταυτοπροσωπία [δλδ : Υποκείμενο ρήματος ΚΠ = Υποκείμενο ρήματος εξάρτησης] και
δεν παραλείπεται (λατινισμός ειδικού απαρεμφάτου).
J Εξαίρεση (άρση) του λατινισμού του ειδικού
απαρεμφάτου έχουμε όταν το ρήμα της εξάρτησης είναι λεκτικό ή δοξαστικό
παθητικής φωνής σε προσωπική σύνταξη. Τότε ρήμα και απαρέμφατο έχουν το ίδιο
υποκείμενο σε ονομαστική.
3. Οι ομοιόπτωτοι
προσδιορισμοί του Υποκειμένου του ρήματος της κύριας πρότασης θα
γίνουν ομοιόπτωτοι προσδιορισμοί του Υποκειμένου του απαρεμφάτου, άρα θα τεθούν
σε αιτιατική πτώση
4. Το
κατηγορούμενο του Υποκειμένου του ρήματος της κύριας πρότασης θα
γίνει κατηγορούμενο του Υποκειμένου του απαρεμφάτου, άρα θα τεθεί σε πτώση
αιτιατική
5. Το/τα Αντικείμενο/α του
ρήματος της κύριας πρότασης θα γίνουν αντικείμενο/α
του απαρεμφάτου και θα παραμείνουν αμετάβλητα
6. Οι ετερόπτωτοι
προσδιορισμοί [π.χ. γενική κτητική, υποκειμενική κλπ] των όρων
της κύριας πρότασης και οι εμπρόθετοι προσδιορισμοί [π.χ του χρόνου, του
τόπου κλπ] του ρήματος της κύριας πρότασης δεν μεταβάλλονται
Εφαρμογή
Να μετατρέψετε τη σύνταξη των παρακάτω
προτάσεων σε απαρεμφατική λαμβάνοντας υπόψη σας την εξάρτηση που σας δίνεται
κάθε φορά στην παρένθεση:
|
Catilina
coniuravit contra rem publicam. (Scriptor tradit/narrat) ð |
Scriptor
tradit/narrat Catilinam coniuravisse contra rem publicam
|
|
Ovidius poeta in terra Pontica exulat (Scriptor
tradit/narrat) ð |
Scriptor
tradit/narrat Ovidium poetam in terra Pontica exulare
|
|
Patria Aeneae Troia est (Romani tradunt/narrant)
ð
|
Romani
tradunt/narrant patriam Aeneae Troiam esse |
|
Sulpicius Gallus legatus Aemili Pauli
erat (Scriptor tradit/narrat) ð |
Scriptor
tradit/narrat Sulpicium Gallum legatum Aemili Pauli fuisse
|
|
Regina Aeneam amat (Regina dicit/narrat)
ð
|
Regina
dicit/narrat se Aeneam amare (λατινισμός του ειδικού απαρεμφάτου)
|
|
Romani sunt magnifici in supliciis
deorum (Romani dicunt/narrant) ð
|
Romani
dicunt/narrant se esse magnificos in supliciis deorum (λατινισμός του ειδικού
απαρεμφάτου)
|
|
Omen accipio (Pater dicit/narrat) ð
|
Pater
dicit/narrat se omen accipere (λατινισμός του ειδικού απαρεμφάτου)
|
|
Tres apros feroces cepit (Gaius
Plinius dicit/narrat) ð
|
Gaius
Plinius dicit/narrat se tres apros feroces cepisse (λατινισμός του ειδικού
απαρεμφάτου) |
|
Catilina coniuravit contra rem publicam.
(Catilina dixit/narravit) ð
|
Catilina dixit/narravit se
coniuravisse contra rem publicam. (λατινισμός του
ειδικού απαρεμφάτου) |
|
Catilina coniuravit contra rem publicam.
(Catilina dicitur/fertur/narratur) ð
|
Catilina
dicitur/fertur/narratur coniuravisse contra rem publicam (άρση του λατινισμού
του ειδικού απαρεμφάτου) |
Ασκήσεις :
|
Multos in illis locis agros (Silius)
possidebat.
|
Scriptor tradit....
|
|
Hostes adventare audio;
|
Caesar dicit...
|
|
Hostes advolare solent et caedem militum
perpetrare possunt.
|
Caesar
dicit...
|
|
Ibi Hannibal bellum cum Romanis
componere frustra cupivit.
|
Hannibal
tradit...
|
|
Serena nocte subito luna defecerat ;
|
Sallustius tradit....
|
|
Imperator adversarios vincere potuit
|
Sallustius tradit....
|
|
Cassius servos inclamavit et de homine
eos interrogavit.
|
Cassius
dicit...
|
|
Germanorum vita omnis in venationibus
atque in studiis rei militaris consistit.
|
Caesar
dicit...
|
|
Populus Romanus cladem Cannensem pavidus
audivit.
|
Populus dicitur… |
|
Claudius quinquagesimo anno aetatis suae
imperium cepit mirabili quodam casu.
|
Claudius dicitur… |
2. Να
εξαρτηθούν οι προτάσεις που ακολουθούν από τις φράσεις που
δίνονται στις παρενθέσεις και να δικαιολογηθούν οι όποιες αλλαγές:
|
conduxit piscatoriam naviculam
ingentemque navem secuta est (Caesar dixit) |
|
|
conduxit piscatoriam naviculam
ingentemque navem secuta est (Arria dixit) |
|
|
Sed paulo post filius eius (= consulis)
castra hostium praeterequitavit et a duce hostium his verbis proelio
lacessitus est (consul dixit) |
|
|
Sed paulo post filius eius castra
hostium praeterequitavit et a duce hostium his verbis proelio lacessitus est
(hostes dicunt) |
|
|
Tum adulescens, viribus suis confisus et
cupiditate pugnandi permotus, iniussu consulis in certamen ruit; (consul
dixit) |
|
|
Tum adulescens, viribus suis confisus et
cupiditate pugnandi permotus, iniussu consulis in certamen ruit; (adulescens
dixit) |
|
|
praedones abiectis armis
ianuae appropinquaverunt et clara voce Scipioni nuntiaverunt virtutem eius
admiratum se venisse (praedones dicunt) |
|
|
praedones abiectis armis
ianuae appropinquaverunt et clara voce Scipioni nuntiaverunt virtutem eius
admiratum se venisse (Scipio dixit) |
|
|
praedones abiectis armis ianuae
appropinquaverunt et clara voce Scipioni nuntiaverunt virtutem eius admiratum
se venisse (dicor) |
|
3. Να μετατραπεί
η σύνταξη των παρακάτω προτάσεων σε απαρεμφατική με εξάρτηση από παθητικά
ρήματα, όπως dicor, existimor, nuntior, feror κτλ.
π.χ. Hercules boves in eum locum adduxit = Hercules
boves in eum locum adduxisse dicitur.’
|
Rōmulus urbem Rōmam condidit (dicor) = |
|
|
Cacus boves quosdam in speluncam traxit
(feror) = |
|
|
Hercules
gregem aspexit (existimor) = |
|
|
Boves
mugivērunt (mugio, 4) (dicor) = |
|
|
Hercules
Cacum interfēcit (feror) = |
|
|
Incolae eius loci Herculem honoravērunt
(dicor) = |
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου