7η διδακτική ενότητα : Αριστοτέλης, Πολιτικά, A 1.12, 1253a29-39

7^η διδακτική ενότητα : Αριστοτέλης, Πολιτικά, A 1.12, 1253a29-39

Φύσει μὲν οὖν ἡ ὁρμὴ ἐν πᾶσιν ἐπὶ τὴν τοιαύτην κοινωνίαν [: την πόλιν]· ὁ δὲ πρῶτος συστήσας μεγίστων ἀγαθῶν αἴτιος. Ὥσπερ γὰρ καὶ τελεωθεὶς βέλτιστον τῶν ζῴων ἄνθρωπός ἐστιν, οὕτω καὶ χωρισθεὶς νόμου καὶ δίκης χείριστον πάντων. Χαλεπωτάτη γὰρ ἀδικία ἔχουσα ὅπλα· ὁ δὲ ἄνθρωπος ὅπλα ἔχων φύεται φρονήσει καὶ ἀρετῇ, οἷς ἐπὶ τἀναντία ἔστι χρῆσθαι μάλιστα. Διὸ ἀνοσιώτατον καὶ ἀγριώτατον ἄνευ ἀρετῆς, καὶ πρὸς ἀφροδίσια καὶ ἐδωδὴν χείριστον. Ἡ δὲ δικαιοσύνη πολιτικόν· ἡ γὰρ δίκη πολιτικῆς κοινωνίας τάξις ἐστίν, ἡ δὲ δικαιοσύνη τοῦ δικαίου κρίσις.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1.   Να βρεθούν από το αρχαίο κείμενο οι ετυμολογικά συγγενείς λέξεις των παρακάτω λημμάτων :

κατάφυτος :	πολιούχος:
παρορμητικός:	σχιζοφρενής:
παρρησία:	αριστοκρατικός:
ιστός:	ερμαφρόδιτος:
εγγειοβελτιωτικός:	έδεσμα:
αντροχωρίστρα:	έκτακτος:
χασοδίκης:	όντως:
ανακοίνωση:	χρήμα:

 

2.   Να αντιστοιχίσετε τις λέξεις της στήλης Α’ με τις αντώνυμές τους στη στήλη Β’

Α’	Β’
πρῶτος	πραότατος
μέγιστος	ἔσχατος
βέλτιστος	οὐδείς
ἀγριώτατος	ἐλάχιστος
πᾶς	χείριστος

 

3.   Να γράψετε πέντε ομόρριζες λέξεις (απλές ή σύνθετες)  της νέας ελληνικής για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου αναφοράς : ἀρετῆς , φύσει, πόλιν, κοινωνίαν, ἔχων

4.   Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με ομόρριζα του ρήματος έχω:

a.   Για τους αρχαίους Έλληνες υπήρχαν τρεις ………… : ο χειμώνας, η άνοιξη και το φθινόπωρο.

b.  Η συμφωνία για την κατάπαυση του πυρός μεταξύ των εμπολέμων, δηλαδή η …………..  καθορίστηκε για χρονικό διάστημα ενός μήνα.

c.   Ο Πέτρος είναι πραγματικά ………….. Ξέρει να διαφυλάττει τα μυστικά που του εμπιστεύονται.

d.  Αυτό το παιδί είναι εξαιρετικά …………. , δεν αναπτύσσεται κανονικά, είναι αδύναμο. Μήπως υποσιτίζεται; 

e.  Όλα δικά του τα θέλει! Είναι………………….……

f.   Το Κολωνάκι θεωρείται ……………. περιοχή. Είναι στο κέντρο της πόλης, έχει πολύ ωραία οικήματα, τεράστια αγορά και προσφέρει κάθε είδους διασκέδαση.

g.   Η …………….. είναι ρηματικό επίθετο που διαθέτει ιδιότητες τόσο του επιθέτου όσο και του ρήματος.

h.  Ο …………..… στην αρχαιότητα ήταν αυτός που οδηγούσε άρμα ή άμαξα, κρατώντας τα ηνία.

i.    Στην περίληψη ο λόγος μας πρέπει να είναι ……….….. ώστε να αποδίδουμε συνοπτικά όλα τα βασικά επιχειρήματα/απόψεις του συγγραφέα του πρωτότυπου κειμένου.

j.    Τα κοινά ενδιαφέροντα, οι κοινοί στόχοι, η αγάπη, η ειλικρίνεια και η φροντίδα αποτελούν τους πυλώνες μιας υγιούς ……………. είτε αυτή είναι φιλική είτε ερωτική.

Ιστορία Β' : Η κοινωνία στο Βυζάντιο

Η κοινωνία στο Βυζάντιο

Ιστορία Β' : Το προοίμιο της ακμής του Βυζαντινού κράτους [ 843-867]

 Το προοίμιο της ακμής του Βυζαντινού κράτους [ 843-867]

Αδίδακτο κείμενο: Ξενοφῶντος, Ἑλληνικά, VI, 4, 19-21

 Αδίδακτο κείμενο: Ξενοφῶντος,  Ἑλληνικά, VI, 4, 19-21 

 Η επιμονή των Θηβαίων να μην αφήσουν αυτόνομες τις υπόλοιπες βοιωτικές πόλεις – να μην διαλύσουν, επομένως, το Κοινό των Βοιωτών – οδήγησε σε εκστρατεία του Σπαρτιάτη βασιλιά Κλεόμβροτου στη Βοιωτία. Η προσπάθειά του είχε ατυχή κατάληξη. Οι Βοιωτοί νίκησαν κατά κράτος τους Σπαρτιάτες στα Λεύκτρα της Βοιωτίας (371 π.Χ.), αλλά αμέσως μετά – φοβούμενοι τα αντίποινα των Σπαρτιατών – αναζήτησαν βοήθεια στην Αθήνα.

 

Οἱ δὲ Θηβαίοι εὐθὺς μετὰ τὴν μάχην ἔπεμψαν εἰς ᾿Αθήνα ἄγγελον ἐστεφανωμένον καὶ ἅμα μὲν

τῆς νίκης τὸ μέγεθος ἔφραζον, ἅμα δὲ βοηθεῖν ἐκέλευον λέγοντες, ὡς νῦν ἐξείη

Λακεδαιμονίους πάντων ὧν ἐπεποιήκεσαν αὐτοὺς τιμωρήσασθαι. Τῶν δὲ ᾿Αθηναίων ἡ βουλὴ

ἐτύγχανεν ἐν ἀκροπόλει καθημένη. Ἐπεὶ δ᾽ ἤκουσαν τὸ γεγενημένον, ὅτι μὲν σφόδρα

Αδίδακτο κείμενο: Ξενοφῶντος, Ἑλληνικά VI, 5, 27-29

 Αδίδακτο κείμενο: Ξενοφῶντος,   Ἑλληνικά VI, 5, 27-29 

Οι Θηβαίοι , κατόπιν προτροπής των Αρκάδων και των Αργείων, αποφασίζουν να βαδίσουν εναντίον της Σπάρτης με την ελπίδα ότι θα βρουν την πόλη έρημη.

Οἱ δὲ Θηβαῖοι ἐπεὶ ᾔσθοντο τὰ πεπραγμένα ὑπὸ τῶν ᾿Αρκάδων, πολὺ δὴ θρασύτερον

 κατέβαινον. Καὶ τὴν μὲν Σελλασίαν εὐθὺς ἔκαον καὶ ἐπόρθουν. Ἐπεὶ δὲ ἐν τῷ πεδίῳ ἐγένοντο,

ἐν τῷ τεμένει τοῦ ᾿Απόλλωνος, ἐνταῦθα ἐστρατεπεδεύσαντο· τῇ δ' ὑστεραίᾳ ἐπορεύοντο. Καὶ

διὰ μὲν τῆς γεφύρας οὐδ' ἐπεχείρουν διαβαίνειν ἐπὶ τὴν πόλιν· καὶ γὰρ ἐν τῷ τῆς ᾿Αλέας ἱερῷ

Αδίδακτο κείμενο: Ξενοφῶντος Κύρου Ἀνάβασις Γ΄, Ι, §15-186.

 Αδίδακτο κείμενο: Ξενοφῶντος Κύρου Ἀνάβασις Γ΄, Ι, §15-186. 

Ο στρατηγός - ρήτορας στο απόσπασμα που ακολουθεί , εκφράζει τους φόβους και την αγωνία του για την επικείμενη σύγκρουση με τους εχθρούς καθώς και τις συνέπειες που θα υποστούν στην περίπτωση ήττας.

Ἐκ τούτου ἀνίσταται καὶ συγκαλεῖ πρῶτον τοὺς λοχαγούς. Ἐπεὶ δὲ συνῆλθον, ἔλεξεν‧ Ἐγώ,

ἄνδρες λοχαγοί, οὔτε δύναμαι καθεύδειν , ὥσπερ οἶμαι οὐδ’ ὑμεῖς, οὔτε δύναμαι κατακεῖσθαι

ἔτι, ὁρῶν ἐν οἵοις ἐσμέν. Οἱ μὲν γὰρ πολέμιοι δῆλον ὅτι οὐ πρότερον πρὸς ἡμᾶς τὸν πόλεμον

ἐξέφηναν πρὶν ἐνόμισαν καλῶς  τὰ ἑαυτῶν παρασκευάσασθαι, ἡμῶν δ’ οὐδεὶς οὐδὲν

Αδίδακτο κείμενο: Ξενοφῶντος, Κύρου ᾿Ανάβασις, ΙΙΙ, 2, 10-13

Αδίδακτο κείμενο: Ξενοφῶντος, Κύρου ᾿Ανάβασις, ΙΙΙ, 2, 10-13

 

Ο Ξενοφώντας στο ακόλουθο απόσπασμα, προσπαθώντας να εμψυχώσει τους στρατιώτες του, τους επισημαίνει ότι έχουν πολλές ελπίδες σωτηρίας αφού έχουν τη συμπαράσταση των θεών.

Ἐπεὶ δὲ τὰ τῶν θεῶν καλῶς εἶχε, Ξενοφῶν ἤρχετο πάλιν ὧδε. Ἐτύγχανον λέγων, ὅτι πολλαὶ καὶ καλαὶ ἐλπίδες ἡμῖν εἶεν σωτηρίας. Πρῶτον μὲν γὰρ ἡμεῖς μὲν ἐμπεδοῦμεν τοὺς τῶν θεῶν ὅρκους, οἱ δὲ πολέμιοι ἐπιωρκήκασί τε καὶ τὰς σπονδὰς παρὰ τοὺς ὅρκους λελύκασιν. Οὕτω δ' ἐχόντων εἰκὸς τοῖς μὲν πολεμίοις ἐναντίους εἶναι τοὺς θεούς, ἡμῖν δὲ συμμάχους, οἵπερ ἱκανοί εἰσι καὶ τοὺς μεγάλους ταχὺ μικρούς ποιεῖν καὶ τοὺς μικρούς, κἂν ἐν δεινοῖς ὦσι, σῴζειν